Umm Muhammed
Bazat themelore të martesës janë pranimi dhe rënia dakord nga secila palë për një marrëdhënie afatgjatë. Pasi pranimi është një gjendje mendore jo e dukshme për të tjerët, është e nevojshme të ketë një shprehje përpara dëshmitarëve. Në shekujt e kaluar martesat janë bërë në mënyrë verbale, në shtëpi ose në xhami nga njerëz që e njihnin çiftin, shpesh me prezencën e një hoxhe ose imami për t’i mësuar ata sesi të veprohet. Sot, megjithatë, përshkak të nevojës për shkrimin e dokumenteve pjesa më e madhe e martesave kryhen nga zyrtarë, të cilët pastaj japin një certifikatë ligjore martese. Në secilin rast, procedura është bazuar mbi sunnetin e Pejgamberit, salallahu alejhi ve sel-lem, me pak ndryshime nga vendi në vend sipas interpretimit të dijetarëve nga shkollat e ndryshme të fikhut.
Në mungesë ose paaftësi nga njëra palë ose të dy palët, një përfaqësues (vekil) mund të caktohet për të kryer kontratën. Mund të jetë një avokat i përgjithshëm ose një i caktuar vetëm për të këtë funksion.
Përpara se martesa të përfundohet, është sunnet, dhe kështu e dëshirueshme për dikënd për të dhënë një ligjëratë (hutbe) në lidhje me rastin dhe ata që janë të pranishëm mund të bëjnë dua për çiftin. Megjithatë, kjo nuk është e detyrueshme.
Gjenden dy kushte që martesa të jetë e vlefshme:
1. Dëshmimi i fjalëve të thëna nga njëra palë dhe pranimi nga pala tjetër gjatë të njëjtit takim [1]. Kjo bëhet për të vendosur vërtetësinë e martesës për mbrojtjen e gruas dhe fëmijëve. Dëshmitarët duhet të jenë të rritur, të shëndoshë nga ana mendore, meshkuj (sipas shumicës së dijetarëve) dhe duhet të jenë prezent, të dëgjojnë dhe të kuptojnë fjalët e kontratës.
2. Një ofertë formale nga një palë (ixhab) dhe pranimi nga pala tjetër (kubul), kjo përfshin edhe kërkesa të tjera si mëposhtë:
a). Të dyja palët duhet të kualifikohen nga mosha dhe aftësia mendore për të hyrë në një kontratë.
b). Fjalët e pranimit duhet të ndjekin ato të propozimit pa ndërprerje nga biseda që nuk kanë lidhje me subjektin. Nuk është gjynah që të këtë një periudhë heshtjeje përderisa dyja palët qëndrojnë në një vend dhe nuk ndahen.
c). Nuk duhet të ketë mospërputhje midis çfarë ofrohet dhe asaj çfarë pranohet vetëm nëse ajo është në dobi të propozuesit. Për shembull, dikush mund të thotë: “Unë do ta martoi vajzën me ty për një mehër prej pesë mijë dollarësh” dhe përgjigja tjetër mund të jetë “Unë do të pranoi të martohem me të për një shumë prej dhjetë mijë dollarësh”.
d). Të dyja palët duhet të dëgjojnë nga njëri-tjetri dhe të kenë një kuptim të përgjithshëm të asaj që nënkuptohet me fjalët që portretizojnë kontratën e martesës. Mund të kryhet në cilëndo gjuhë që kuptohet nga të dy ata.
e). Propozimi dhe pranimi duhet të bëhet në atë mënyrë, që menjëherë sa të pohohet, hynë në fuqi menjëherë. Kjo fuqi është që të dy burri dhe gruaja kanë të gjitha të drejtat e tyre që një martesë ka, megjithëse ato mund të ndryshojnë me rënien dakord sipas zakonit [2]. Me fjalë të tjera, kontrata nuk duhet të jetë me kusht që të presë një ngjarje në të ardhmen [3]. Asnjë fjalë tjetër specifike nuk kërkohet, përveç se duhet të jetë në kohën e tashme dhe të kaluar, si për shembull, “Unë martoi”, “Unë u martova”, “unë pranoi”, “Unë kam pranuar” etj.....duke treguar që pranimi ka hyrë në fuqi dhe është një fakt i kryer.
Kontrata hynë në fuqi menjëherë mbi përfundim, duke kuptuar me të çdo gjë që është e lejuar midis një burri dhe një gruaje. Pra, madje megjithëse konsumimi mund të shtyhet sipas zakonit ose rrethanave, nuk ka asgjë që i pengon ata të rrinë bashkë në shtëpi ose jashtë. Menjëherë sa kontrata të përfundojë, asnjëra palë nuk ka të drejtë ta prishë pa divorc ose vdekje. Përjashtimi i vetëm është në rastin kur merret vesh se njëra palë ka mashtruar për disa defekte në njërin prej tyre që i pengon ata të kenë marrëdhënie normale. Kontrata është për të dy burrin dhe gruan si një lidhje afatgjatë për të siguruar një ambient të përshtatshëm për ata të dy si dhe për rritjen e fëmijëve të tyre. Ka qenë zakon i sahabeve t’i këshillonin gratë e tyre në kohën e martesës së tyre. Sot, burrat mund të marrin dobi nga e njëjta. Sipas sunnetit të Pejgamberit, salallahu alejhi ve sel-lem, të sapomartuarit duhet të urohen dhe të bëhet dua për ta [4].
Kushtet brenda kontratës janë të lejuara dhe duhet të përmbushen aq sa nuk bien ndesh me ligjet e sheriatit. Pejgamberi, salallahu alejhi ve sel-lem, ka thënë: “Kushtet më me meritë për tu përmbushur janë ato nga të cilat ju i keni bërë marrëdhëniet seksuale të lejuara”.
Dhe Allahu, subhanehu ve teala, ka thënë: “O ju që keni besuar, përmbushni obligimet tuaja”. [el-Maide:1]
Kjo përfshin të gjitha kushtet që trashëgohen në një kontratë martese (të drejtat dhe detyrat e të dyve burrit dhe gruas) gjithashtu çdo gjë tjetër të shtuar asaj me aprovimin e të dyve. Kushtet e pavlefshme, ata të cilat përfshijnë çdo dhunim të principeve islame ose që bie në kontradiktë me to [5], nuk duhet të përmbushen megjithëse kontrata vetë është e vlefshme. Ndërsa dijetarët kanë patur ndryshime në mendime mbi pyetje dhe kushte të veçanta tjera.
Marrë nga: “Marriage Procedure in Islam”
Bazat themelore të martesës janë pranimi dhe rënia dakord nga secila palë për një marrëdhënie afatgjatë. Pasi pranimi është një gjendje mendore jo e dukshme për të tjerët, është e nevojshme të ketë një shprehje përpara dëshmitarëve. Në shekujt e kaluar martesat janë bërë në mënyrë verbale, në shtëpi ose në xhami nga njerëz që e njihnin çiftin, shpesh me prezencën e një hoxhe ose imami për t’i mësuar ata sesi të veprohet. Sot, megjithatë, përshkak të nevojës për shkrimin e dokumenteve pjesa më e madhe e martesave kryhen nga zyrtarë, të cilët pastaj japin një certifikatë ligjore martese. Në secilin rast, procedura është bazuar mbi sunnetin e Pejgamberit, salallahu alejhi ve sel-lem, me pak ndryshime nga vendi në vend sipas interpretimit të dijetarëve nga shkollat e ndryshme të fikhut.
Në mungesë ose paaftësi nga njëra palë ose të dy palët, një përfaqësues (vekil) mund të caktohet për të kryer kontratën. Mund të jetë një avokat i përgjithshëm ose një i caktuar vetëm për të këtë funksion.
Përpara se martesa të përfundohet, është sunnet, dhe kështu e dëshirueshme për dikënd për të dhënë një ligjëratë (hutbe) në lidhje me rastin dhe ata që janë të pranishëm mund të bëjnë dua për çiftin. Megjithatë, kjo nuk është e detyrueshme.
Gjenden dy kushte që martesa të jetë e vlefshme:
1. Dëshmimi i fjalëve të thëna nga njëra palë dhe pranimi nga pala tjetër gjatë të njëjtit takim [1]. Kjo bëhet për të vendosur vërtetësinë e martesës për mbrojtjen e gruas dhe fëmijëve. Dëshmitarët duhet të jenë të rritur, të shëndoshë nga ana mendore, meshkuj (sipas shumicës së dijetarëve) dhe duhet të jenë prezent, të dëgjojnë dhe të kuptojnë fjalët e kontratës.
2. Një ofertë formale nga një palë (ixhab) dhe pranimi nga pala tjetër (kubul), kjo përfshin edhe kërkesa të tjera si mëposhtë:
a). Të dyja palët duhet të kualifikohen nga mosha dhe aftësia mendore për të hyrë në një kontratë.
b). Fjalët e pranimit duhet të ndjekin ato të propozimit pa ndërprerje nga biseda që nuk kanë lidhje me subjektin. Nuk është gjynah që të këtë një periudhë heshtjeje përderisa dyja palët qëndrojnë në një vend dhe nuk ndahen.
c). Nuk duhet të ketë mospërputhje midis çfarë ofrohet dhe asaj çfarë pranohet vetëm nëse ajo është në dobi të propozuesit. Për shembull, dikush mund të thotë: “Unë do ta martoi vajzën me ty për një mehër prej pesë mijë dollarësh” dhe përgjigja tjetër mund të jetë “Unë do të pranoi të martohem me të për një shumë prej dhjetë mijë dollarësh”.
d). Të dyja palët duhet të dëgjojnë nga njëri-tjetri dhe të kenë një kuptim të përgjithshëm të asaj që nënkuptohet me fjalët që portretizojnë kontratën e martesës. Mund të kryhet në cilëndo gjuhë që kuptohet nga të dy ata.
e). Propozimi dhe pranimi duhet të bëhet në atë mënyrë, që menjëherë sa të pohohet, hynë në fuqi menjëherë. Kjo fuqi është që të dy burri dhe gruaja kanë të gjitha të drejtat e tyre që një martesë ka, megjithëse ato mund të ndryshojnë me rënien dakord sipas zakonit [2]. Me fjalë të tjera, kontrata nuk duhet të jetë me kusht që të presë një ngjarje në të ardhmen [3]. Asnjë fjalë tjetër specifike nuk kërkohet, përveç se duhet të jetë në kohën e tashme dhe të kaluar, si për shembull, “Unë martoi”, “Unë u martova”, “unë pranoi”, “Unë kam pranuar” etj.....duke treguar që pranimi ka hyrë në fuqi dhe është një fakt i kryer.
Kontrata hynë në fuqi menjëherë mbi përfundim, duke kuptuar me të çdo gjë që është e lejuar midis një burri dhe një gruaje. Pra, madje megjithëse konsumimi mund të shtyhet sipas zakonit ose rrethanave, nuk ka asgjë që i pengon ata të rrinë bashkë në shtëpi ose jashtë. Menjëherë sa kontrata të përfundojë, asnjëra palë nuk ka të drejtë ta prishë pa divorc ose vdekje. Përjashtimi i vetëm është në rastin kur merret vesh se njëra palë ka mashtruar për disa defekte në njërin prej tyre që i pengon ata të kenë marrëdhënie normale. Kontrata është për të dy burrin dhe gruan si një lidhje afatgjatë për të siguruar një ambient të përshtatshëm për ata të dy si dhe për rritjen e fëmijëve të tyre. Ka qenë zakon i sahabeve t’i këshillonin gratë e tyre në kohën e martesës së tyre. Sot, burrat mund të marrin dobi nga e njëjta. Sipas sunnetit të Pejgamberit, salallahu alejhi ve sel-lem, të sapomartuarit duhet të urohen dhe të bëhet dua për ta [4].
Kushtet brenda kontratës janë të lejuara dhe duhet të përmbushen aq sa nuk bien ndesh me ligjet e sheriatit. Pejgamberi, salallahu alejhi ve sel-lem, ka thënë: “Kushtet më me meritë për tu përmbushur janë ato nga të cilat ju i keni bërë marrëdhëniet seksuale të lejuara”.
Dhe Allahu, subhanehu ve teala, ka thënë: “O ju që keni besuar, përmbushni obligimet tuaja”. [el-Maide:1]
Kjo përfshin të gjitha kushtet që trashëgohen në një kontratë martese (të drejtat dhe detyrat e të dyve burrit dhe gruas) gjithashtu çdo gjë tjetër të shtuar asaj me aprovimin e të dyve. Kushtet e pavlefshme, ata të cilat përfshijnë çdo dhunim të principeve islame ose që bie në kontradiktë me to [5], nuk duhet të përmbushen megjithëse kontrata vetë është e vlefshme. Ndërsa dijetarët kanë patur ndryshime në mendime mbi pyetje dhe kushte të veçanta tjera.
Marrë nga: “Marriage Procedure in Islam”
